cemal kaşıkçı ne demek?

Cemal Kaşıkçı (; doğum Cemal Ahmed Kaşıkçı, 13 Ekim 1958 – 2 Ekim 2018), Suudi gazeteci, köşe yazarı, yazar, eski Genel Müdür ve el-Arab News Channel'ın önceki Genel Yayın Yönetmeni.¹

Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın isteği üzerine 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan yetkilileri tarafından İstanbul'daki Suudi konsolosluğunda suikaste uğrayarak öldürülmüştür.²³⁴⁵

18 Eylül 2017'de Suudi Arabistan'dan kaçtı⁶ ve düzenli olarak ülkesi Suudi Arabistan ve Muhammed bin Selman hakkında eleştirel yazılar yayınladı.

Cemal Kaşıkçı, 11 Aralık 2018'de Time dergisinin "Koruyucular" olarak adlandırdığı bir grup gazeteci ile birlikte 2018 yılının kişileri arasında yer aldı. Dergi, Kaşıkçı için, "İktidarı eleştirenlerin nasıl bir vahşetle karşılaştığı hakkındaki doğruları tüm dünyaya söyledi. Bu yüzden de öldürüldü" ifadelerini kullandı.⁷

Hayatı

1958'de Medine'de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Suudi Arabistan'da gördü. 1982'de Indiana Devlet Üniversitesi'nden işletme yüksek lisans yaptıktan sonra ülkesine döndü.

1991'den 1999 yılına kadar el-Medine gazetesinin Genel Yayın Yönetmenliğini yaptı. Ayrıca bu dönemde Afganistan, Kuveyt ve Sudan gibi ülkelerde muhabirlik yaptı. 1987-1995 yılları arasında Usame bin Ladin ile birkaç defa röportaj yaptı. 1999'dan 2003'e kadar Suudi Arabistan'ın İngiliz gazetesi Arab News{{'}}te Yazı İşleri Müdür Yardımcılığı yaptı. Buradan el-Vatan{{'}}a geçtikten sonra iki ay boyunca Yazı İşleri Müdürlüğü yaptı ancak Suudi Arabistan'ın dini kuruluşları hakkında eleştirel yazılar yazdığı gerekçesiyle görevden alındı. Bunun üzerine ülkeyi terk eden Kaşıkçı, Londra'da büyükelçilik yapan Prens Türki al Faysal'ın danışmanlığını yaptı.

Nisan 2007'de ikinci kez el-Vatan{{'}}da Yazı İşleri Müdürlüğü görevinde bulundu. Mayıs 2010'da yazdığı bir başka eleştirel yazıdan dolayı istifa etmek zorunda kaldı. İstifasının ardından, El-Velid bin Talal tarafından Bahreyn'deki el-Arab News Channel'ın Genel Yayın Yönetmenliğine atandı. Ayrıca BBC ve Al Jazeera gibi kanallarda politik yorumculuk yaptı.

Eylül 2017'de Suudi Arabistan'ı terk ettikten sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşamaya başladı ve The Washington Post gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.

Öldürülmesi

Kaybolması

2 Ekim 2018'de, evlilik amacıyla gerekli belgeleri almak için İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’na girdiği belirlenen Kaşıkçı'dan bir daha haber alınamadı. Dışarıda Kaşıkçı'yı bekleyen nişanlısı Hatice Cengiz, konsolosluk kapısının kapanmasından sonra polise Cemal Kaşıkçı'nın kaybolduğu yönünde şikayette bulundu.⁸

3 Ekim 2018'de Suudi yetkililer, Kaşıkçı'nın konsolosluktan çıktığını söylemesine rağmen Türk yetkililer Kaşıkçı'nın içeride bulunduğunu ve hala kayıp olduğunu ifade etmiştir. Yetkililerin Cemal Kaşıkçı'nın konsolosluktan çıktığına dair kamera kaydı görüntülerini talep etmelerinden sonra Suudi makamları Reuters'a, kamera kayıtlarının çalışmadığını ifade etmiştir.⁹

Tepkiler

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Suudi yönetiminin Cemal Kaşıkçı'nın bulunmasına yönelik soruşturmaya destek vermesini ve sonuçları hakkında şeffaf davranması gerektiğini ifade etmiştir.¹⁰ Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham ise Suudi yönetiminin bu olayda bir yanlışı varsa ABD-Suudi Arabistan ilişkilerini etkileyeceğini ve bunun bedelleri olacağını ifade etmiştir.

Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık'ın Dışişleri Bakanlıkları ortak bir açıklama yayınlayarak; davanın ciddiliğini ve olayın aydınlatılması için güvenilir bir soruşturma gerektiğini, Suudi Arabistan'dan da ayrıntılı bir açıklama beklediklerini bildirmişlerdir.¹¹ Washington Post gazetesi ve diğer yayın organlarında cinayetin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi çerçevesinde uluslararası bir ekip tarafından araştırılması çağrısı yapılmasına rağmen bu konuda 2 Kasım 2018 itibarıyla herhangi bir adım atılmamıştır.¹²

Cemal Kaşıkçı'nın oğlu Salih Kaşıkçı, ailesi adına Twitter'dan öldürenleri affettiğini duyurdu. Hatice Cengiz ise kimsenin katilleri bağışlamaya hakkı olmadığını ve katillerle azmettiricileri affetmeyeceklerini açıkladı.¹³

Soruşturmalar

15 Ekim 2018'de Cemal Kaşıkçı'nın kaybolmasına yönelik soruşturmalar kapsamında, Suudi Arabistan tarafından verilen arama izni sonrası Türk yetkililer, 19:15'te Başkonsolosluk binasına giriş yaptı. Burada dokuz saat boyunca kriminal incelemelerde bulunan yetkililer, saat 04:25 civarında konsolosluktan çıkış yaptı.¹⁴ Associated Press'in Türk yetkililere dayandırdığı habere göre, Kaşıkçı'nın öldürülmesine dair kanıtların bulunduğu iddia edildi.^{15 16} 26 Şubat 2021'de cinayetin raporu yayınlandı ve Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi talimatının Muhammed bin Selman tarafından verildiği ortaya çıktı.¹⁷

Açığa çıkması

20 Ekim 2018 günü, kaybolmasından 18 gün sonra, Suudi Arabistan'ın resmi haber ajansı SPA'dan yapılan habere göre Cemal Kaşıkçı'nın konsoloslukta yaşanan arbede sırasında hayatını kaybettiği açıklandı.¹⁸

Suudi Arabistan'da yayımlanan Kraliyet kararnamesiyle, Muhammed bin Selman'ın danışmanı Suud el-Kahtani ve Suudi Arabistan Genel İstihbarat Başkan Yardımcısı Ahmed el-Asiri dahil üç istihbarat görevlisi daha bu olaydan dolayı görevinden alındı.

Suudi Arabistan vatandaşı 18 kişi hakkında ise soruşturma başlatıldığı kaydedildi.¹⁹

Kaynakça

Orijinal kaynak: cemal kaşıkçı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩

12. Bkz., David Kaye, Agnes Callamard, "The Only Way to Uncover the Truth about Khasoggi's Dispapearance," Washington Post, 15 Ekim, 2018: https://www.washingtonpost.com/news/global-opinions/wp/2018/10/15/only-a-u-n-investigation-of-khashoggis-disappearance-could-lead-to-the-truth/?utm_term=.b1b774ffc66a ; John Feffer, "Assasins without Borders," Foreign Policy in Focus, 17 Ekim, 2018: https://fpif.org/assassins-without-borders/ ↩

13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩

Kategoriler